1. Η υπόδουλη Ελλάδα εκτεινόταν μέχρι τη Λαμία (να δεις που τα γηπεδικά συνθήματα γέμουν ιστορικών πληροφοριών...).

2. Οι μισοί της κάτοικοι ήταν Αλβανοί (οι άλλοι μισοί κάτι άλλο, πάντως σίγουρα κάτι μπάσταρδο).

3. Αρχικά μας άρεσε που ήμασταν υπόδουλοι (μετά μάλλον βαρεθήκαμε...).

4. Ποτέ δεν μας άρεσε να πληρώνουμε φόρους. Όταν σταματήσαμε να βγάζουμε πολλά, τότε και μόνο τότε αρχίσαμε να έχουμε αρνητικά αισθήματα για την Υψηλή Πύλη.

5. Τα κίνητρα της Επανάστασης ήταν κυρίως οικονομικά (δεν έγινε λόγος για τα προηγούμενα επαναστατικά κινήματα, ούτε καν νύξη...).

6. Επί οθωμανικής αυτοκρατορίας οι Έλληνες απολάμβαναν δωρεάν παιδείας στην πληθώρα σχολείων που οικοδόμησαν οι Οθωμανοί, δωρεάν υγεία στα πολλά νοσοκομεία που επίσης έκτισαν οι Οθωμανοί, και άριστων κοινωνικών υπηρεσιών στο πλήθος οικοδομημάτων κοινωνικής ωφέλειας που και πάλι έκτισαν οι Οθωμανοί.

7. Ότι όσοι πήραν τα όπλα ήταν κατσαπλιάδες, που ήθελαν να πάρουν το πάνω χέρι για ίδιον όφελος.

8. Ότι υπάρχει φυλετική ασυνέχεια του ελληνικού έθνους, καθότι όλοι εμείς σήμερα είμαστε μάλλον τουρκόσποροι, απόγονοι επιμιξιών με όλους τους υπόλοιπους γειτονικούς μας λαούς (αυτοί πάντως παραμένουν γνησιότατοι...) που για κάποιο λόγο μας άρεσε ή απλά έτυχε να χρησιμοποιούμε την ελληνική γλώσσα και να είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί.

9. Η Εκκλησία αποτελούσε ένα από τα τρία κακά που βίωνε ό μέσος χριστιανός υπήκοος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

10. Tους φόρους τους συνέλεγαν και πάλι Έλληνες, οι οποίοι ήταν διεφθαρμένοι (όπως ήταν εξάλλου όλοι οι Έλληνες...) και τελικά αυτοί διέφθειραν την Υψηλή Πύλη στο χρηματισμό και όχι το αντίστροφο, όπως νομίζαμε τόσο καιρό....



Νομίζω, πως αν εξετάσουμε ψυχραιμότερα το ως σήμερα σκηνικό της εκπομπής, δεν είναι τόσο το πρόβλημα της «γέννησης ενός έθνους» που βγάζει μάτι στη σειρά του ΣΚΑΪ. Άλλωστε, με μια ματιά στο βίντεο της πρώτης εκπομπής βλέπουμε ότι το πράγμα είναι ακόμα πιο προβληματικό: «Το έθνος της Ελλάδας» εμφανίζεται ως υποκείμενο της Επανάστασης, ενώ η σειρά ισχυρίζεται ότι το έθνος γεννιέται με την Επανάσταση -και βέβαια- κανείς δεν διαφωνεί ότι το κράτος (εθνικό) όντως ιδρύεται εξ αφορμής της. Δύο «ανύπαρκτοι» (έθνος και κράτος) συνεργάζονται και επαναστατούν ! Εσκεμμένη η διατύπωση ή ξέφυγε ; Μάλλον εσκεμμένη γιατί τόση σύγχυση δεν δικαιολογείται από ιστορικούς ικανούς (αλλού τα κείμενα αναφέρονται σε «έθνος και κράτος», αλλού μόνον σε «έθνος»). Η συζήτηση όμως των κινήτρων που είχαν ιστορικοί και παραγωγοί, οι θεωρίες συνωμοσιών δεν οδηγούν κάπου, ή τουλάχιστον δεν έχουν νόημα σε πρώτη φάση. Άλλωστε, η συζήτηση που ακολούθησε την προβολή του 1ου επεισοδίου, παρά την αδυναμία του συντονιστή, κινήθηκε σε θετικό πλαίσιο και επιβεβαίωσε ιστορικούς ικανότατους. Παρόλα αυτά, το ζήτημα παραμένει, κάτι δεν κάθεται καλά, αλλιώς το 21 δεν θα διέγειρε τόσο πολύ τα πνεύματα.



Νομίζω κανείς δεν αρνείται ότι δικαίωμα (και υποχρέωση) ενός οργανισμού, ενός τηλεοπτικού σταθμού είναι το θέαμα και το κέρδος. Και προς την κατεύθυνση αυτή κινείται το ημι-δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΪ και η συνακόλουθη εκδοτική προσπάθεια. Βέβαια, οι ιστορικοί και οι συντελεστές του δεν θα μπορούσαν να αρκεστούν σ’ αυτή τη στόχευση. Δηλώνουν ότι στα ιστορικά γεγονότα προστίθενται «καινούριες ερμηνείες» (Βερέμης), ή σπεύδουν να τοποθετηθούν αρνητικά ως προς μια μερίδα που (προβλέπουν ότι) θα αντιταχθεί: «δεν θα με ενδιέφερε να συμμετάσχω σε μια παραγωγή φουστανέλας» (Τατσόπουλος). Τέλος δηλώνεται ότι η «νέα ματιά» δεν έχει στόχο να προβοκάρει. Είναι όμως έτσι; Ή μάλλον, είναι τελικά έτσι, όχι ως προς θέματα όπως «Αγία Λαύρα» και «κρυφό σχολειό», αλλά ως προς θέματα περισσότερο ουσιαστικά όπως «τι είδους επανάσταση επιδιώχθηκε», «ήταν κεντρικός στόχος η ίδρυση εθνικού κράτους»; Από την άλλη πλευρά, αν κάποιος εστιάσει την κριτική και στο πλαίσιο της διακήρυξης των συντελεστών, μπορεί να ρωτήσει γιατί ο Κολοκοτρώνης όταν φαίνεται να βάζει την περικεφαλαία του παραπέμπει στο γνωστό «ελληνοποιημένο» πορτραίτο του (που έγινε και άγαλμα) και όχι στο αρβανίτικο με το ξυρισμένο μπροστινό μέρος του κεφαλιού (που επικρατεί στα ξένα βιβλία). Ήταν κάτι που διέφυγε της προσοχής μιας εμφατικά δηλωμένης «οπτικοποιημένης παραγωγής» ή ενέχει κάποια σκοπιμότητα; (η καχυποψία είναι πάντοτε και αναγκαστικά παρούσα).


Φαίνεται δηλαδή ότι είναι το κεντρικό ζήτημα είναι αλλού: η σειρά 1821 του ΣΚΑΪ ισχυρίζεται ότι «...είναι ο καιρός ώριμος να πούμε την αλήθεια για την Επανάσταση...». Ποια φαίνεται να είναι αυτή η «αλήθεια»; Η «Αγία Λαύρα» δεν υπήρξε (σωστό, όμως η ορισθείσα ημέρα ήταν όντως η 25η Μαρτίου). Προφανώς δεν είναι το μόνο στοιχείο της «αλήθειας» του ΣΚΑΪ, όμως ήδη το 1ο επεισόδιο και η ανακοινωθείσα περίληψη του 2ου δείχνουν ότι ο ξεσηκωμός του 1821 κρίνεται από το ΣΚΑΪ «ελληνικός», «εθνικός» με απώτερο στόχο την ίδρυση ελληνικού εθνικού κράτους. Το σημαντικότερο λοιπόν σημείο που φαίνεται να επιδιώκεται, είναι, κάτω από τον κουρνιαχτό που θα προκαλέσουν οι διαξιφισμοί Λαυρατικών και Αντιλαυρατικών να περάσει στα ψιλά και χωρίς αντίρρηση ότι η Επανάσταση του 1821 ήταν σχεδιασμένη ως «Εθνική / Εθνοαπελευθερωτική» (Βερέμης). Ήδη δηλώνεται ότι θα γίνει λόγος για τους εμφύλιους πολέμους. Από ποια σκοπιά όμως, αφού έχει ήδη αποκλειστεί τόσο η διαμάχη Φιλικών (ετεροχθόνων) και Μοραϊτών-Ρουμελιωτών-Υδραίων (αυτοχθόνων), όσο και οι ενδοφιλικές (φαναριώτικες και προσωπικές) διενέξεις; Και τι είδους λόγος θα γίνει για τους Εταιριστές / Φιλικούς αφού η δράση τους στη «Βλαχομπογδανία», η οργάνωσή τους στη Βιέννη και στη Ρωσία αποσιωπάται; Μένει φυσικά ανοιχτό και το θέμα του τι πέτυχε η Επανάσταση, δηλαδή πώς κατέληξε. «Πέτυχε η Επανάσταση κι αυτό δεν ήταν καθόλου αυτονόητο» λέει ο Π. Τατσόπουλος. Σωστά, με πρώτη ματιά, τι ακριβώς πέτυχε όμως, σχετίζεται και με το τι στόχευε. Τέλος, πώς η πολιτική των δανείων που ξεκινά από το 1823, τρία τουλάχιστον χρόνια πριν την ανακήρυξη της ημιαυτονομίας ελληνικού κράτους, επτά χρόνια πριν την ανακήρυξη ανεξαρτησίας αφήνει αναπάντητο το πού απέτυχε αυτή η Επανάσταση ώστε ακόμα και η πολιτική των απανωτών δανείων να φτάνει αμείλικτα ως το σήμερα. Όσο για την «Οθωμανική άποψη» που θα εκπροσωπήσει και την πλευρά της νομιμότητας, προφανώς και βοηθάει. Δεν θα βοηθούσε όμως περισσότερο η άποψη της Ρωσικής, της Αυστριακής και (κυρίως) της Βρετανικής διπλωματίας; Συμπερασματικά: αποκατάσταση της «αλήθειας» είναι μόνο η κατάρριψη μύθων ή και η αποκατάσταση της αποσιώπησης, της διαστρέβλωσης, της εσκεμμένης υποβάθμισης;


Αναμένοντας λοιπόν τον τρόπο που θα ενταχθεί στην ιστορική ματιά το Λονδίνο, το Παρίσι και το Μόναχο (;) παραμένει και τίθεται το ερώτημα: πώς θα συνδέσει το τότε με το σήμερα, πώς θα κατορθώσει να πει την «αλήθεια» η σειρά του ΣΚΑΪ για τις εμφύλιες διαμάχες που ξέσπασαν με το «καλημέρα του 1821» (σωστότερα, εμφανίστηκαν κατά την προετοιμασία της Επανάστασης), όταν έχει ήδη παρακαμφθεί το προ-επαναστατικό πεδίο, οι προεπαναστατικές αλλά και οι ιδεολογικές διαμάχες που συντελέστηκαν στη διάρκεια του 18ου αιώνα περί της πολιτισμικής ταυτότητας των Ελλήνων και περί του κρατικού μορφώματος που επεδίωξαν οι οργανωτές της Επανάστασης; Ορατός είναι ο κίνδυνος, η «αλήθεια» αυτή να προκαλέσει απλώς ένα κύκλο αντιπαραθέσεων για το ρόλο των ρασοφόρων στην Επανάσταση, χωρίς όμως κι εκεί να επιδιώκεται μια συζήτηση ουσίας από τους ιστορικούς της σειράς του ΣΚΑΪ, αντίθετα να διαφαίνεται μια άσκοπή πολεμική μεταξύ θρησκείας – έθνους/κράτους από τον παρουσιαστή της σειράς, που οφείλεται στην προαναφερθείσα ελλειμματική διαπραγμάτευση.

Στέργιος Ζυγούρας
Μουσικός

http://www.antibaro.gr/forum/2574





Εν αρχή ην η κ. Ρεπούση που προσπαθούσε να πείσει τα ελληνόπουλα ότι η Τουρκοκρατία ήταν μία ιδανική περίοδος για τους προγόνους μας. Στη συνέχεια ήλθε η τετράτομη ιστορία των Βαλκανίων που χρηματοδοτήθηκε από τον γνωστό χρηματιστή Τζορτζ Σόρος και κινείται στη ίδια γραμμή υπέρ των Οθωμανών. Μετά ήλθε στην επικαιρότητα η άποψη ότι πριν από το 1821 δεν υπήρχε συγκροτημένη ελληνική εθνική συνείδηση, αλλά οι Ευρωπαίοι Διαφωτιστές μάς έμαθαν να λέμε ότι είμαστε Έλληνες. Όλα αυτά τα ιδεολογήματα συγκεντρώνονται σήμερα στη νέα τηλεοπτική σειρά του ΣΚΑΪ για το 1821. Δεν προσχωρώ σε συνωμοσιολογίες, αλλά πολλοί συμπατριώτες μας ευλόγως διερωτώνται αν υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα πίσω από την εργώδη αυτή προσπάθεια να ξαναγραφεί ή μάλλον να σβηστεί οριστικά η Ελληνική Ιστορία. Αφήνω την απάντηση στον κάθε νουνεχή αναγνώστη και θα ασχοληθώ με την αμιγώς ιστορική πλευρά της υποθέσεως.

Ερώτημα πρώτον. Έχει δίκιο η άποψη που προβάλλεται στη σειρά του ΣΚΑΪ ότι η εθνική συνείδηση των Νεοελλήνων διαμορφώθηκε μόλις λίγα χρόνια πριν από το 1821; Φυσικά όχι. Εκατοντάδες μαρτυρίες Ελλήνων και ξένων, κληρικών και λαϊκών, περισσότερο ή λιγότερο μορφωμένων διαψεύδουν τους συντελεστές της σειράς. Ελληνικό έθνος με συνείδηση ενότητος υπάρχει από την Αρχαιότητα. Ήδη τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Ηρόδοτος καταγράφει τα συνδετικά στοιχεία που ένωναν τις ελληνικές πόλεις κράτη: Η κοινή καταγωγή, η γλώσσα, η θρησκεία, τα ομότροπα ήθη. Συνεχίζεται αυτή η συνείδηση στην ελληνιστική και βυζαντινή περίοδο, με αποκορύφωμα την απάντηση του Αυτοκράτορα της Νικαίας Ιωάννη Βατάτζη προς τον Πάπα Νικόλαο Θ΄ το 1250: Είμαστε το αρχαίο γένος των Ελλήνων, από το οποίο άνθισε η σοφία για όλον τον κόσμο. Συνεχίζεται με την τελευταία ομιλία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου όταν ονομάζει την Κωνσταντινούπολη «ελπίδα και χαρά πάντων των Ελλήνων».

Γύρω στο 1700 ο φλογερός ιεροκήρυκας Ηλίας Μηνιάτης παρακαλεί την Παναγία ως εξής: «Έως πότε το τρισάθλιον γένος των Ελλήνων έχει να ευρίσκεται εις τα δεσμά μιας ανυποφέρτου δουλείας;». Οι όροι Ρωμηός, Γραικός και Έλλην χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα και με παρεμφερή σημασία. Χαρακτηριστικό είναι το ποίημα του Ματθαίου Επισκόπου Μυρέων, ο οποίος το 1619 θρηνεί για την Άλωση χρησιμοποιώντας για το έθνος μας και τα τρία αυτά ονόματα. Από το 1529 έως το 1821 το δημοφιλέστερο ανάγνωσμα του λαού μας ήταν η «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου» που θύμιζε την δόξα των αρχαίων προγόνων. Το 1708 ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος στο έργο του «Φιλοθέου Πάρεργα» γράφει ότι είμαστε το γένος των «άγαν Ελλήνων», δηλαδή καθαρόαιμοι Έλληνες. Και οι καραβοκύρηδες επί Τουρκοκρατίας τοποθετούσαν στα πλοία τους ως ακρόπρωρα τις μορφές των Αρχαίων Ελλήνων. Λαός, λοιπόν, και διανοούμενοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι υπάρχει συνέχεια του Ελληνισμού.

Ερώτημα δεύτερο: Περνούσαν καλά οι Έλληνες επί Τουρκοκρατίας, με δικαιώματα και ελευθερίες, όπως ακούσαμε από τον ΣΚΑΪ στις 25.1.2011; Ας αφήσουμε τις μαρτυρίες της εποχής εκείνης να απαντήσουν:

Στα μέσα του 17ου αιώνος ο Γάλλος Ιησουίτης Ρισάρ καταγράφει τις εντυπώσεις του από την υπόδουλη Ελλάδα: «Να σκεφθεί κανείς ότι ουδέποτε από την εποχή του Νέρωνος, του Δομητιανού και του Διοκλητιανού έχει υποστεί ο Χριστιανισμός διωγμούς σκληρότερους από αυτούς που αντιμετωπίζει σήμερα η ανατολική Εκκλησία...». Τον 17ο αιώνα ο Μουσουλμάνος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή περιγράφει βιαίους εξισλαμισμούς και παιδομάζωμα στη Βέροια, στην Έδεσα και σε άλλες πόλεις. Το δημοτικό μας τραγούδι έχει καταγράψει τον θρήνο των μανάδων για τα παιδιά τους ως εξής: «Ανάθεμά σε Βασιλιά (σ.σ. Σουλτάνε) και τρισανάθεμά σε.... να μάσεις παιδομάζωμα , να κάνεις Γενιτσάρους... πέρσυ πήραν τον γιόκα μου φέτος τον αδελφό μου»! Περί το 1760 ο Ιωάννης Πρίγκος από το Πήλιο γράφει: «Τέτοιος βάρβαρος άδικος είναι ο Τούρκος». Στα τέλη του 18ου αιώνος ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης καταγράφει 87 από τα αναρίθμητα μαρτύρια Νεομαρτύρων, δηλαδή Χριστιανών που βασανίσθηκαν και θανατώθηκαν λόγω της Χριστιανικής τους πίστης. Ο Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, υπασπιστής του Θ. Κολοκοτρώνη, στα Απομνημονεύματά του μάς δίνει μαρτυρία κρυφού σχολειού που οργάνωναν οι ιερείς φοβούμενοι τους Τούρκους.

Ερώτημα τρίτο: Οι κλέφτες ήσαν εθνικοί αγωνιστές ή φυγόδικοι εγκληματίες, όπως ακούσαμε από τον ΣΚΑΪ; Αν κάποιος Έλληνας έβλεπε τον Τούρκο να βιάζει την αδελφή του και επετέθη στον βιαστή, τότε ναι, ίσως κάποιοι από τους κλέφτες των βουνών να ήσαν φυγόδικοι. Αλλά από το άδικο δικαστήριο του κατακτητή. Σημαντική λεπτομέρεια, η οποία αποσιωπήθηκε. Όσο δε για την συνείδηση των ίδιων των κλεφτών, την εξηγεί ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο οποίος ανδρώθηκε μέσα στην κλεφτουριά. Λέγει, λοιπόν, στον Άγγλο Ναύαρχο Χάμιλτον ότι οι κλέφτες και οι αρματολοί στα βουνά είναι η φρουρά του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, η οποία συνεχίζει ακόμη να πολεμά.

Ερώτημα τέταρτο: Ήσαν μόνο οικονομικά τα αίτια της Ελληνικής Επαναστάσεως; Αυτή τη μονομερή ερμηνεία την καθιέρωσαν κάποτε οι Έλληνες μαρξιστές, αλλά οι ίδιοι την απέσυραν στο συνέδριο του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών το 1981. Όμως αξία έχει η άποψη των ίδιων των αγωνιστών: Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, διεκήρυξε ο Αλ. Υψηλάντης τον Φεβρουάριο του 1821. Αγωνιζόμαστε για τον Χριστό και τον Λεωνίδα, έγραφε η προκήρυξη του Αθανασίου Διάκου που δημοσιεύθηκε σε ιταλική εφημερίδα της Τεργέστης. Αυτά προς το παρόν.

Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων

Κ.Χ. 1.2.2011